Ως μετωποκροταφική άνοια/εκφύλιση (FTD) ορίζεται μία ομάδα εγκεφαλικών παθήσεων με κύριο χαρακτηριστικό την ατροφία του μετωπιαίου ή/και κροταφικού λοβού του εγκεφάλου. Αυτές οι δομές του εγκεφάλου παίζουν σημαντικό ρόλο στην προσωπικότητα,  τη συμπεριφορά αλλά και την γλωσσική ευχέρεια του πάσχοντος. Ο πιο συχνός υπότυπος (<50%) είναι ο συμπεριφορικός τύπος/παραλλαγή (behavioral variant – bvFTD).

Άλλοι υπότυποι της μετωποκροταφικής άνοιας περιλαμβάνουν διαταραχές που επηρεάζουν τον λόγο, την επικοινωνία, την κατανόηση, την γραφή.

Σε πιο σπάνιες μορφές μπορεί επίσης να εμφανιστούν διαταραχές στην κίνηση.

Παραλλαγές FTD που επηρεάζουν τον λόγο είναι :

• Ο σημασιολογικός υπότυπος/παραλλαγή της πρωτοπαθούς προοδευτικής αφασίας –  Semantic Variant Primary Progressive Aphasia (Svppa)
• Η προοδευτική μη ρέουσα αφασία (Progressive Non Fluent Aphasia – PNFA)
• Η λογοπενική προοδευτική αφασία (LPA)

Στο συμπεριφορικό τύπο μπορεί να παρουσιαστούν:

• • Αλλαγές στην προσωπικότητα
  • Διαταραχές στην κίνηση
  • Άρση αναστολών (σεξουαλική παρορμητικότητα, απρόβλεπτες συμπεριφορές)
  • Διαταραχή στην κριτική ικανότητα του ασθενούς
  • Ιδεοψυχαναγκαστική συμπτωματολογία
  • Απώλεια ενσυναίσθησης
  • Απάθεια
  • Μειωμένη προσωπική υγιεινή
  • Διαταραχή διατροφικών συνηθειών ( π.χ. αυξημένη κατανάλωση υδατανθράκων, προσπάθεια κατάποσης ακατάλληλων αντικειμένων)
  • Καταναγκαστική τοποθέτηση αντικειμένων εντός της στοματική κοιλότητας
  • Στερεοτυπίες κ.α.

Αφασικοί υπότυποι μετωποκροταφικής εκφύλισης (Progresive Aphasias) μπορεί να εμφανίσουν διαταραχές στον/ην:

• • Λόγο
  • Κατανόηση
  • Επανάληψη
  • Ανάγνωση
  • Γραφή
  • Αναγνώριση γνώριμων αντικειμένων
  • Εύρεση της κατάλληλης λέξης
  • Σημασία των εννοιών
  • Αντικαταστάσεις λέξεων
  • Λόγο δίχως νόημα ή ουσία κ.α

Η μετωποκροταφική εκφύλισης μπορεί να σχετιστεί με την την Αμυοτροφική Πλάγια Σκλήρυνση (ALS), την Φλοιοβασική Εκφύλιση (Corticobasal degeneration – CBD), 
και την Προοδευτική Υπερπυρηνική Παράλυση (Progressive Supranuclear Palsy –  PSP) προκαλώντας:

• • Παρκινσονισμό
  • Στερεοτυπίες
  • Ψευδαισθήσεις
  • Προβλήματα μνήμης κ.α.

♦ Πιθανή διάγνωση bv-FTD τίθεται μέσω με την παρουσία απεικονιστικών ευρημάτων.

Πηγή: Sensitivity of revised diagnostic criteria for the behavioural variant of frontotemporal dementia, Katya Rascovsky et al., Brain. 2011 Sep; 134(9): 2456–2477

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την μετωποκροταφική άνοια. Τα αντιανοϊκά φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην ν. Αλτσχάιμερ δεν φαίνεται να βοηθούν.

Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα φάρμακα (π.χ. αντικαταθλιπτικά – σιταλοπράμη, σερτραλίνη ή παροξετίνη) και κάποιες παρεμβάσεις, (π.χ. η λογοθεραπεία) που μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων της νόσου.

Στις περιπτώσεις που τα προβλήματα της συμπεριφοράς γίνουν έντονα και ανυπόφορα για το οικείο περιβάλλον, μόνο τότε συστήνεται η χορήγηση κάποιων αντιψυχωσικών φαρμάκων ( π.χ. κουετιαπίνη ή ολανζαπίνη). Θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν, όμως, ως έσχατη λύση, μιας και τα αντιψυχωσικά τριπλασιάζουν την πιθανότητα καρδιαγγειακών ή εγκεφαλικών επεισοδίων στους ηλικιωμένους.